Những câu hỏi đặt ra từ nghi vấn lộ đề thi Sinh học

Những điểm không bình thường ở đề thi Sinh tốt nghiệp trung học phổ thông 2021 gây ra lo lắng về tính bảo mật thông tin của ngân hàng nhà nước câu hỏi, nghĩa vụ và trách nhiệm của những thành viên soạn và phản biện đề …Sau khi nhận được phản ánh về sự trùng hợp không bình thường giữa đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2021 môn Sinh và tài liệu luyện thi của thầy giáo Phan Khắc Nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã mời công an xác định vấn đề. Kết quả tìm hiểu khởi đầu phát hiện 1 số ít sống sót, sơ hở trong ra đề và kiến thiết xây dựng ngân hàng nhà nước đề thi. tin tức này khiến nhiều chuyên gia giáo dục lo lắng tiến trình ra đề, chọn đề thi có kẽ hở và không phân phối được tính bảo mật thông tin .Từ năm 2017, ngoại trừ Văn là môn thi duy nhất ra đề dưới hình thức tự luận, toàn bộ bài thi khác đều dùng hình thức trắc nghiệm. Quy trình ra đề thi trắc nghiệm, theo quy định thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2021, gồm ba bước .

Ở khâu soạn thảo, thư ký hội đồng ra đề sử dụng phần mềm rút ngẫu nhiên các câu trắc nghiệm từ ngân hàng câu hỏi, chuyển cho các tổ trưởng ra đề thi làm nguồn tham khảo để soạn thảo đề thi mới. Đến khâu phản biện, người phản biện có trách nhiệm đọc, giải đề, đánh giá đề thi và nêu phương án chỉnh lý, sửa chữa nếu cần thiết.

Cuối cùng, sau khi được quản trị Hội đồng ra đề phê duyệt, thư ký trộn đề thi thành nhiều mã đề khác nhau và chuyển cho tổ ra đề thi ; toàn bộ thành viên của tổ ra đề thi cùng thanh tra rà soát từng mã đề, đáp án ; trình quản trị Hội đồng duyệt để tổ chức triển khai in, sao .Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT 2021 tại Hà Nội. Ảnh: Giang HuyThí sinh dự thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2021 tại Thành Phố Hà Nội. Ảnh : Giang Huy

TS Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TP HCM, nhận định với quy trình này cần xem xét những người trực tiếp tham gia, liệu họ có vi phạm quy định bảo mật mà không bị kiểm tra, giám sát hay không.

Ông Nghĩa nêu giả thuyết nếu có hiện tượng kỳ lạ lộ đề thi, nhà chức trách liệu đã xét đến những yếu tố như hiệu quả điểm thi cao không bình thường hoặc phát hiện trao đổi tiền tài giữa những bên tương quan chưa ?Trong vấn đề của ông Phan Khắc Nghệ, biên bản thao tác của Hội đồng chuyên viên – do Bộ xây dựng hồi tháng 8 – có đề cập đến những email trao đổi giữa ông Nghệ với tổ trưởng Tổ ra đề thi môn Sinh và thành viên tổ Thẩm định đề thi môn Sinh từ năm năm nay – 2018 và 2021. Nội dung những email hiện đã được giao cho cơ quan công an. Nhà tìm hiểu cũng chưa đưa ra Tóm lại gì về nội dung trao đổi. Ông Nghệ xác nhận những trao đổi này ” có xảy ra ” nhưng ” nội dung chỉ xoay quanh trình độ, không tương quan đến đề thi “. Ông cũng mong sẽ được nhà chức trách làm rõ, tránh cho ông bị suy diễn .

Băn khoăn thứ hai của các chuyên gia liên quan đến độ lớn của ngân hàng đề thi. Tiến sĩ Phạm Văn Lập, một thành viên Hội đồng chuyên gia xác minh sự việc liên quan đến đề thi Sinh 2021, nhận định dù việc lộ đề có xảy ra hay không, hiện tượng một người ôn trúng 90% đề thi “là bất thường”.

Một tiến sỹ khảo thí thao tác tại Mỹ cũng cho rằng, nếu ngân hàng nhà nước đề thi đủ lớn và tuân thủ đúng quá trình là rút ngẫu nhiên từ ngân hàng nhà nước câu hỏi, việc hơn 90 % câu hỏi trong đề thi chính thức trùng với phần ôn tập của một giáo viên bất kể là rất khó xảy ra. Chưa kể, sau khi rút ngẫu nhiên, bộ phận ra đề dựa vào đó, tìm hiểu thêm để soạn đề thi, sau đó còn thanh tra rà soát, chỉnh sửa trước khi chốt .Chuyên gia này nhấn mạnh vấn đề một trong những nhu yếu cơ bản của những ngân hàng nhà nước câu hỏi cho một kỳ thi có tầm quan trọng như tốt nghiệp trung học phổ thông ở Nước Ta là câu hỏi phải trọn vẹn mới, chưa Open trong bất kể sách vở, tài liệu sẵn có nào. ” Đảm bảo việc này là nghĩa vụ và trách nhiệm của cả tập thể, gồm có người viết từng câu hỏi, người thanh tra rà soát chỉnh sửa và người duyệt đưa vào đề thi cũng như người duyệt cả đề thi “, ông nói .

Ông Nghĩa băn khoăn liệu trong quá trình soạn đề hàng năm, tổ ra đề có thể đưa thêm câu hỏi trắc nghiệm do chính họ biên soạn hay không. Bởi sau mỗi kỳ thi, thí sinh được mang đề về, nghĩa là ngân hàng đề thi “mất” khoảng 100 câu hỏi mỗi môn.

Chia sẻ trước kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2021 và ngay cả khi Bộ nêu giải pháp thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2022, ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng ( Bộ Giáo dục và Đào tạo ) khi đó, luôn khẳng định chắc chắn Bộ thiết kế xây dựng được ngân hàng nhà nước câu hỏi đủ lớn để tạo ra những đề thi bảo vệ chất lượng, cân đối về độ khó. Tuy nhiên, Bộ không cho biết quy mô đúng chuẩn của ngân hàng nhà nước câu hỏi này .

Tính bảo mật của ngân hàng câu hỏi cũng là vấn đề khiến nhiều chuyên gia lo lắng. Tiến sĩ Nghĩa nhận định, nếu không có quy chế bảo mật và giám sát chặt chẽ người tham gia soạn và phản biện đề thi, bất cứ giáo viên nào từng có mặt trong quá trình này đều có thể nắm được các câu hỏi của ngân hàng đề thi.

Liên quan đến vướng mắc của ông Nghĩa, từ năm 2020, hạng mục bí hiểm Nhà nước thuộc nghành nghề dịch vụ giáo dục và giảng dạy không còn gồm có ” những tài liệu tương quan đến kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông “. Ngân hàng câu hỏi Giao hàng việc ra đề thi thuộc nhóm này. Đây được cho là hoàn toàn có thể tạo ra kẽ hở trong quản trị, khiến ngân hàng nhà nước câu hỏi bị lưu hành nhiều nơi. Theo đó, thực trạng bất công sẽ xảy ra giữa những thí sinh được tiếp cận trước ngân hàng nhà nước câu hỏi và những em không có thời cơ này .Khi kiểm tra lại điểm thi tốt nghiệp môn Sinh năm 2021, ông Nghĩa nhận thấy số điểm 10 là 582, gấp khoảng chừng 5 lần so với năm 2020 .Hình ảnh so sánh điểm tương đồng giữa tài liệu ôn tập của thầy Phan Khắc Nghệ (trái) và đề thi chính thức môn Sinh học, theo phản ánh của thầy Đức Hiền.Hình ảnh so sánh điểm tương đương giữa tài liệu ôn tập của thầy Phan Khắc Nghệ ( trái ) và đề thi chính thức môn Sinh học, theo phản ánh của thầy Đức Hiền .Ông Nghĩa Tóm lại hình thức thi trắc nghiệm không phải là nguyên do lộ đề thi, nếu có. Nhiều chứng từ quốc tế có uy tín vẫn vận dụng hình thức này. ” Tôi cho rằng yếu tố quan trọng nhất là cần kiểm tra, giám sát việc thực thi quy trình tiến độ. Nếu phát hiện sai phạm, phải nghiêm trị để răn đe, tránh thực trạng như những vụ gian lận điểm thi 2018, giải quyết và xử lý lê dài và chưa triệt để “, ông nói .Hồi tháng 7, thầy Đinh Đức Hiền, một giáo viên Toán – Sinh phản ánh đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2021 môn Sinh học có nhiều phần tương đương với nội dung ôn tập cho học viên của thầy Phan Khắc Nghệ, Hiệu phó trung học phổ thông Chuyên TP Hà Tĩnh. Thầy Hiền tổng hợp những phần tương đương giữa đề thi chính thức và tài liệu ôn của thầy Nghệ, gửi tới Bộ Giáo dục và Đào tạo .

Ngày 23/12, Thứ trưởng Giáo dục Nguyễn Hữu Độ cho biết đã nắm bắt các thông tin, ý kiến và “ghi nhận yếu tố không bình thường” giữa nội dung luyện thi của thầy Nghệ và đề Sinh học tốt nghiệp THPT 2021.

Đại diện Cục An ninh chính trị nội bộ, Bộ Công an, phát hiện 1 số ít sơ hở trong công tác làm việc ra đề và kiến thiết xây dựng ngân hàng nhà nước đề thi nên sẽ liên tục xác định tín hiệu lộ, lọt. Cục cũng yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo kiểm soát và chấn chỉnh công tác làm việc thiết kế xây dựng thi và ra đề thi để lần sau tốt hơn .

Thanh Hằng – Dương Tâm