Mai một trò chơi dân gian cho trẻ thời 4.0

Nhiều game show dân gian giàu truyền thống văn hóa truyền thống đã gắn liền với nhiều thế hệ người Việt và những game show đến nay vẫn được gìn giữ phải kể đến : ô ăn quan, rồng rắn lên mây, nhảy dây, đánh đáo, đánh chuyền, thả đỉa ba ba, trốn tìm, kéo co … PGS.TS. Nguyễn Văn Huy, nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Nước Ta san sẻ, game show dân gian không chỉ giúp tâm hồn trẻ trong sáng, giúp trẻ tăng trưởng năng lực tư duy, phát minh sáng tạo, sự khôn khéo mà còn giúp những em hiểu về tình bạn, tình yêu mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia. Các game show dân gian ở nước ta thường đơn thuần, không cầu kỳ nhưng lại có ý nghĩa thâm thúy .

Người lớn, trẻ nhỏ chơi trò ô ăn quan tại phố đi bộ Hồ Gươm (Hà Nội).

Người lớn, trẻ nhỏ chơi trò ô ăn quan tại phố đi bộ Hồ Hoàn Kiếm ( Thành Phố Hà Nội ) .

Điển hình như trò chơi nhảy dây với mục đích rèn luyện sức khỏe của đôi chân, giúp các em gắn kết đồng đội, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau. Trò chơi bịt mắt bắt dê lại rèn luyện tính phán đoán, định hướng và nhanh nhẹn. Trò chơi oẳn tù tì rèn luyện sự nhanh nhẹn bên cạnh phản ứng linh hoạt. Tương tự, trò chơi rồng rắn lên mây vừa rèn luyện sự nhanh nhẹn còn là sự khéo léo, tôn trọng kỷ luật và khả năng đối đáp liên quan đến nghi thức cầu mưa của cư dân nông nghiệp lúa nước lâu đời của người Việt thông qua những câu đồng dao. Trong khi đó, trò kéo co thể hiện tinh thần thượng võ, rèn luyện thể lực và mang tính đồng đội. Các trò chơi dân gian này đều dễ chơi, đa số đều kèm theo một bài hát đồng dao hay một bài vè ngắn, dễ nhớ, dễ thuộc. Ngoài ra, chỉ cần cái gậy, hòn đá, hòn bi,… là có thể giúp các em nhỏ có được những trò chơi kể trên ở mọi nơi mọi lúc.

Tuy nhiên, trải qua thời hạn, trước sự bùng nổ của quy trình đô thị hóa, khoa học công nghệ tiên tiến không ngừng tăng trưởng đã tác động ảnh hưởng đến những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn, trong đó có game show dân gian của những em nhỏ. Theo ông Nguyễn Tuấn Hưng, Phó Giám đốc Trung tâm UNESCO Bảo tồn và Giao lưu văn hóa truyền thống quốc tế, những năm gần đây, vận tốc đô thị hóa và sự gia nhập của công nghệ tiên tiến, đặc biệt quan trọng là những game show điện tử, giới trẻ ngày này thiếu chỗ chơi, thiếu những giá trị niềm tin cũng như giá trị văn hóa truyền thống sinh động đã dần bị mai một. Thực tế chỉ ra rằng, những game show dân gian như chơi chuyền, rồng rắn lên mây, thả đỉa ba ba, ô ăn quan, nu na nu nống, kéo cưa lừa xẻ, bịt mắt bắt dê … nhiều năm qua trở nên lạ lẫm, thậm chí còn không còn được nhiều em nhỏ từ thành thị đến nông thôn biết đến. Thay vào đó, những em nhỏ bị cuốn vào những trò vui chơi văn minh như game, những cuộc thi ca hát, vui chơi trên sóng truyền hình … mà hại nhiều hơn lợi .
Việc dành nhiều thời hạn vào những game show điện tử, sân chơi vui chơi thời tân tiến đã “ cướp ” đi thời hạn cho những hoạt động giải trí đi dạo khác của những em. Khi trẻ tiếp xúc nhiều với đồ chơi công nghệ tiên tiến, mải miết chạy theo những cuộc ăn thua trong những cuộc thi kĩ năng như Giọng hát Việt nhí, Siêu nhí tranh tài, Thử tài siêu nhí … thời hạn qua, dù vô tình hay hữu ý cũng dẫn đến việc hình thành thói quen, tác động ảnh hưởng không tốt đến trẻ nhỏ khi nhiều em nhỏ tự cô lập mình trong quốc tế của công nghệ tiên tiến hoặc nguy cơ tiềm ẩn hơn những em mắc bệnh ngôi sao 5 cánh, ảo tưởng về kĩ năng. Nguy hiểm hơn, không ít em nhỏ chơi game còn coi mình là một nhân vật của game show đó nên những em không làm chủ được bản thân dẫn tới đánh nhau trong trường, xúc phạm thầy cô, bỏ học hoặc trốn học tụ tập thành băng nhóm … làm xã hội không khỏi lo ngại .
Trước tình hình trên, nhiều người cho rằng game show dân gian của trẻ nhỏ đang đứng trước rủi ro tiềm ẩn mai một. Do đó, không ít quan điểm cho rằng, những địa phương, nhà trường cần tổ chức triển khai nhiều hơn những sân chơi, game show dân gian cho những em nhỏ. Bởi điều này vừa giúp lưu giữ được những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử, vừa góp thêm phần tăng trưởng, tránh rủi ro tiềm ẩn mai một và đặc biệt quan trọng giúp thế hệ trẻ có thêm khoảng trống, thời hạn tiếp cận với những giá trị văn hóa truyền thống ý nghĩa của dân tộc bản địa .